Δεξιότητες μάθησης είναι οι δεξιότητες οι οποίες συμβάλλουν στην ανάπτυξη και εφαρμογή κατάλληλων στρατηγικών και πρακτικών αποδοτικής μελέτης. Η διαδικασία της μάθησης είναι πιο αποτελεσματική όταν βασίζεται στη συστηματική εφαρμογή αυτών των στατηγικών και πρακτικών.

Οι στρατηγικές και τεχνικές που περιγράφονται παρακάτω μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες:

Α. Προετοιμασία

Β. Διαδικασία μελέτης

Γ. Στρατηγικές αποτελεσματικής επίδοσης στις εξετάσεις 

Α. Προετοιμασία

Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται οι δεξιότητες εκείνες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση του κατάλληλου πλαισίου μέσα στο οποίο μπορούν να εφαρμοστούν οι τεχνικές που θα οδηγήσουν στην αποδοτική μελέτη. Η διαμόρφωση αυτού του πλαισίου απαιτεί τα παρακάτω:

Διερεύνηση κινήτρων - Αυτοπαρακίνηση
Είναι πολύ σημαντικό για σας που είστε φοιτητές ή φοιτήτριες:
• να εντοπίσετε τα κίνητρα που σας οδήγησαν στο Πανεπιστήμιο γενικά αλλά και στο συγκεκριμένο τμήμα ειδικότερα, να εντοπίσετε δηλαδή τους λόγους για τους οποίους βρίσκεστε εδώ.
• να εξασκηθείτε έτσι ώστε να αποκτήσετε την συνήθεια της αυτο-παρακίνησης τόσο σε μακροπρόθεσμους όσο και βραχυπρόθεσμους στόχους.

ΓΙΑΤΙ
Με αυτόν τον τρόπο θα δώσετε νόημα στην παρουσία σας στο συγκεκριμένο τμήμα και θα κατανοήσετε καλύτερα την αναγκαιότητα του να ανταποκριθείτε με επιτυχία στις απαιτήσεις που συνεπάγεται η φοίτηση σας.

Διερεύνηση και θέσπιση στόχων
Αφού ξεκαθαρίσετε του λόγους που σας παρακινούν, τις αξίες και τις επιθυμίες σας ξέροντας παράλληλα τις δυνατότητες αλλά και τις αδυναμίες σας είναι η κατάλληλη στιγμή να θεσπίσετε τους στόχους σας. Στο σημείο αυτό πρέπει να θυμάστε ότι:
• Οι στόχοι σχετικά με τις σπουδές σας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τους γενικότερους στόχους σε όλους τους τομείς της ζωής σας.
• Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι σας πρέπει να υποστηρίζονται από μια σειρά βραχυπρόθεσμων στόχων.

Ωστόσο όλοι σας οι στόχοι πρέπει να έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
• Να είναι ρεαλιστικοί, δηλαδή να ανταποκρίνονται στις δυνατότητες σας
• Να είναι δυνατόν να επιτευχθούν
• Να είναι ευέλικτοι έτσι ώστε να μπορούν να τροποποιηθούν αν χρειαστεί
• Να είναι μετρήσιμοι, δηλαδή να μπορείτε να ελέγξετε το αν έχουν επιτευχθεί
• Να είναι κάτω από τον δικό σας έλεγχο και σύμφωνοι με τις δικές σας αξίες και επιθυμίες

Διαμόρφωση χώρου μελέτης
Προσπαθήστε το περιβάλλον που διαβάζετε να:
• είναι ήσυχο
• είναι ευάερο και ευήλιο
• έχει καλό φωτισμό
• μην έχει μέσα πράγματα που σας αποσπούν εύκολα την προσοχή
• αποτελεί τον προσωπικό σας χώρο μελέτης

Β. Διαδικασία μελέτης

Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται οι δεξιότητες που αφορούν άμεσα στη διαδικασία μελέτης. Οι δεξιότητες αυτές αποτελούν ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε το αντικείμενο μελέτης. Για μια αποδοτική μελέτη είναι χρήσιμες οι σχετικές πληροφορίες στα παρακάτω θέματα:

Διαχείρηση χρόνου
Ο σωστός προγραμματισμός του χρόνου σας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για αποδοτική μελέτη. Ένας σωστός παρογραμματισμός πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:
• Σχεδιασμό χρονοδιαγράμματος εξαμήνου
• Σχεδιασμό χρονοδιαγράμματος εβδομάδας
• Σχεδιασμό χρονοδιαγράμματος ημέρας
• Αξιολόγηση του προγράμματός σας

Σημειώσεις μαθημάτων
Μια από τις καλύτερες πηγές για την μελέτη του κάθε γνωστικού αντικειμένου αποτελούν οι προσωπικές σας σημειώσεις από τις ακροάσεις των διαλέξεων. Αυτές οι σημειώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικά των άλλων συγγραμμάτων και είναι ιδιαίτερα βοηθητικές γιατί μπορεί:
• να δώσουν απαντήσεις σε απορίες που θα δημιουργηθούν από τη μελέτη των άλλων συγγραμμάτων
• να βοηθήσουν σε μια ανακεφαλαιωτική ανασκόπηση, και
• να συμπληρώσουν τα κενά που τυχόν θα αφήσουν τα άλλα συγγράμματα

Το να κρατάτε καλές και αποτελεσματικές σημειώσεις είναι μια δεξιότητα στην οποία μπορείτε να εξασκηθείτε.

Τι πρέπει να κάνετε για να εξασφαλίσετε αποτελεσματικές σημειώσεις από τις διαλέξεις

1. Εξασκηθείτε στις αρχές της αποτελεσματικής ακρόασης κάνοντας τα παρακάτω:
• Πηγαίνετε για μάθημα έχοντας στο μυαλό σας ότι κάτι καινούργιο και ενδιαφέρον έχετε να μάθετε
• Ακούτε προσεκτικά ό,τι λέγεται πριν προχωρήσετε σε κριτική
• Από όλα όσα ακούγονται μέσα στην αίθουσα δώστε ιδιαίτερη έμφαση σε ό,τι έχει σχέση με το περιεχόμενο του μαθήματος.
• Εντοπίστε και δώστε στις βασικές ιδέες της διάλεξης
• Κάντε συχνά ερωτήσεις τόσο στον εαυτό σας όσο και στον ομιλητή για να διευκρινήσετε αυτά που ακούτε

2. Πηγαίνετε εγκαίρως στην αίθουσα διαδασκαλίας.

3. Βρείτε μια θέση από την οποία θα βλέπετε και θα ακούτε καθαρά.

4. Εφοδιαστείτε με τα απαραίτητα (χαρτί , μολύβι) και ό,τι σχετικό υλικό έχει δοθεί από τον/την διδάσκοντα.

5. Κατά τη διάρκεια της διάλεξης σημειώνετε αυτά που ακούτε με τον εξής τρόπο:
• Στο καθαρό χαρτί που έχετε μπροστά σας βάλτε ημερομηνία και αριθμήστε τη σελίδα
• Αφήστε μια στήλη από αριστερά για περιθώριο. Σ’ αυτή την στήλη μετά τη διάλεξη προσπαθήστε να σημειώσετε τις κατάλληλες ερωτήσεις που θα σας βοηθήσουν να κάνετε μια σύντομη ανασκόπηση σε όσα ακούσατε
• Οργανώστε την δομή των σημειώσεων. Σημειώστε τον τίτλο της διάλεξης και προσπαθήστε να επικεντρωθείτε στα εξής:
- Στα κύρια σημεία της διάλεξης
- Στις συγκεκριμένες πληροφορίες
- Στον τρόπο με τον οποίο συνδέονται οι διάφορες απόψεις
- Στις υποενότητες της διάλεξης
• Κρατήστε περιεκτικές σημειώσεις. Μην σημειώνετε οτιδήποτε λέγεται από τον ομιλητή
• Χρησιμοποιείστε συντομογραφίες για να εξοικονομήσετε χρόνο
• Γράφετε καθαρά έτσι ώστε οι σημειώσεις σας να είναι ευανάγνωστες

6. Μετά τη διάλεξη:
• Κάντε μια επανάληψη των σημειώσεων όσο το δυνατό γρηγορότερα
• Ελέγξτε την ακρίβεια των σημειώσεων σας
• Προσπαθήστε να δείτε αν είναι κατανοητές σε σας

Αποτελεσματικές τεχνικές συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της μελέτης
Προκειμένου να διατηρήσετε την προσοχή σας σ’ αυτό που μελετάτε κάντε τα ακόλουθα:

1. Κάντε τις εξής ερωτήσεις στον εαυτό σας:
• Με ποιον τρόπο αυτά που διαβάζω συνδέονται με αυτά που ήδη γνωρίζω;
• Αν αυτό που διαβάζω ισχύει τι άλλο ακολουθεί;
• Τι άλλο μπορεί να σημαίνουν αυτά που διαβάζω;
• Τι άλλο πρέπει να υποθέσω;
• Ποιες είναι οι αποδείξεις γι αυτό;
• Μπορώ να σκεφτώ ένα καλό παράδειγμα;
• Ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό αυτού που διαβάζω;

2. Κερδίστε όσα περισσότερα μπορείτε από το διάβασμα.
• Χρησιμοποιήστε μολύβι ή στυλό όχι μόνο για να κρατάτε σημειώσεις αλλά και για να τσεκάρετε στο περιθώριο οτιδήποτε θεωρείτε ότι δεν καταλαβαίνετε ή έχετε απορίες για αυτό.
• Προσπαθήστε να χρησιμοποιήσετε αυτή τη δομή των κεφαλαίων για να συνδέσετε τις βασικές ιδέες με τις λεπτομέρειες. Αυτό θα σας βοηθήσει να μείνετε συγκεντρωμένοι και να τα θυμάστε ευκολότερα.
• Μόλις κατανοήσετε μια παράγραφο τσεκάρετε στο πλάι βάζοντας ένα (ό). Αυτό θα σας βοηθήσει να νιώσετε ότι έχετε τον έλεγχο αυτού που διαβάζετε.
• Αν ένα κομμάτι σας φαίνεται πολύ δύσκολο, προσπαθήστε να το διαβάσετε ψιθυριστά. Ακούγοντας αυτά που διαβάζετε είναι σαν να τα διαβάζετε για δεύτερη φορά.
• Σταματάτε κατά διαστήματα το διάβασμα και προσπαθήστε να συνοψίσετε με δυνατή φωνή αυτά που μόλις έχετε διαβάσει.
• Προσπαθήστε να συνδέσετε αυτά που διαβάζετε με πληροφορίες που ήδη γνωρίζετε. Αυτό θα σας βοηθήσει να κρατάτε σε εγρήγορση την μνήμη σας.
• Προσπαθήστε να φτιάξετε εικόνες που να περιγράφουν αυτά που διαβάζετε.
• Μην ξεχνάτε να κρατάτε σημειώσεις με τις βασικές ιδέες και τις λέξεις κλειδιά.
• Μετά από ένα μικρό διάλειμμα και προτού συνεχίσετε τη μελέτη κάντε μια ανασκόπηση των όσων έχετε ήδη διαβάσει. Αυτό θα σας δώσει την αίσθηση της προόδου και θα σας κινητοποιήσει να συνεχίσετε.
• Ανταμείψτε τον εαυτό σας θετικά όταν καταφέρνετε να ολοκληρώσετε ένα συγκεκριμένο κύκλο μελέτης.

3. Διαβάστε τις βασικές ιδέες. Όταν διαβάζετε:
• Σταματάτε στο τέλος κάθε παραγράφου, σελίδας, κεφαλαίου
• Κλείστε το βιβλίο
• Προσπαθήστε να θυμηθείτε τις βασικές ιδέες
• Διηγηθείτε τις βασικές ιδέες δυνατά και με δικά σας λόγια

Αποτελεσματικές τεχνικές απομνημόνευσης κατά τη διάρκεια της μελέτης
Οι άνθρωποι μπορούν να απομνημονεύσουν ευκολότερα τις πληροφορίες που έχουν κάποιο νόημα, που σημάινουν κάτι.

ΓΙ' ΑΥΤΟ ΟΤΑΝ ΜΕΛΕΤΑΤΕ:
• ομαδοποιείστε τις πληροφορίες προς απομνημόνευση σε μικρότερες κατηγορίες
• ταξινομείστε αυτές τις κατηγορίες με βάση ένα συγκεκριμένο τύπο ή νόημα
• σχεδιάστε διαγράμματα στα οποία θα εντάξετε αυτές τις πληροφορίες και τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται μεταξύ τους
• χρησιμοποιείτε ακρωνύμια. Φτιάξτε καινούργιες λέξεις ή προτάσεις με τα αρχικά γράμματα των λέξεων που πρέπει να απομνημονεύσετε
• συνδέστε τις καινούργιες πληροφορίες με αυτές που ήδη γνωρίζετε κα θεωρείτε οικείες
• χρησιμοποιείστε όλες τις αισθήσεις σας. Συνδέστε τις καινούργιες πληροφορίες με οικείες εικόνες, ακούσματα, γεύσεις, μυρωδιές

Γ. Στρατηγικές αποτελεσματικής επίδοσης στις εξετάσεις

Οι παρακάτω τεχνικές θα σας βοηθήσουν να είστε όσο το δυνατό περισσότερο αποτελεσματικοί στις εξετάσεις:

1. Ακολουθείστε τις οδηγίες του εξεταστή:
• Ακούστε προσεκτικά τις οδηγίες του εξεταστή και ρωτήστε για οποιαδήποτε απορία σας
• Διαβάστε πολύ προσεκτικά τις γραπτές οδηγίες και προσπαθήστε να κατανοήσετε ακριβώς τι ζητά η ερώτηση
• Απαντήστε με βάση τις οδηγίες

2. Πριν ξεκινήσετε ρίξτε μια ματιά σε όλες τις ερωτήσεις. Αυτό θα σας βοηθήσει στην κατεύθυνση που θα ακολουθήσετε.

3. Σχεδιάστε την στρατηγική σας. Αποφασίστε την σειρά με την οποία θα απαντήσετε τις ερωτήσεις. Ασχοληθείτε πρώτα με τις εύκολες

4. Χαλαρώστε. Αν αισθάνεστε ότι έχετε άγχος πάρτε μερικές βαθιές ανάσες και προσπαθήστε να χαλαρώσετε. Θυμηθείτε ότι όσο πιο ήρεμοι είστε τόσο καλύτερα θα αποδώσετε.

5. Ελέγξτε τις απαντήσεις σας. Προσπαθήστε να εξοικονομήσετε λίγο χρόνο στο τέλος για να κάνετε έλεγχο στις απαντήσεις που δώσατε.

6. Προσπαθήστε να μην χάσετε χρόνο με πράγματα που δεν γνωρίζετε και δεν προλάβετε να γράψετε αυτά που γνωρίζετε.

Διαχείρηση άγχους για τις εξετάσεις
Για να μειώσετε το άγχος που αισθάνεστε κατά τη διάρκεια των εξετάσεων κάντε τα ακόλουθα:

1. Κατά την προετοιμασία για τις εξετάσεις προσπαθήστε να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας τα εξής:
• Πρέπει να εργάζεστε συστηματικά όλο το εξάμηνο
• Πρέπει να παρακολουθείτε όλα τα απαιτούμενα μαθήματα, να κάνετε όλες τις εργασίες που σας ζητούνται και όλο το απαιτούμενο διάβασμα
• Ποτέ δεν θα γνωρίζετε τα πάντα για το γνωστικό αντικείμενο που προετοιμάζεστε, γι αυτό επικεντρωθείτε στα κύρια θέματα και σημεία
• Δεν είστε υποχρεωμένοι να δώσετε τέλειες απαντήσεις
• Οι εξετάσεις έχουν στόχο να ελέγξουν τι ξέρετε και όχι να σας οδηγήσουν στην αποτυχία
• Υπάρχουν και χειρότερα πράγματα από τις εξετάσεις
• Οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουν και περνούν τις εξετάσεις

2. Έξω από την αίθουσα των εξετάσεων:
• Προσπαθήστε να θυμίσετε στον εαυτό σας όλες τις θετικές σκέψεις που κάνατε κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας σας
• Αποφεύγετε να συζητάτε με τους άλλους τι έχετε διαβάσει και τι όχι, τι ξέρετε και τι όχι
• Αποφεύγετε να συζητάτε πιθανές ερωτήσεις ή θέματα με τους άλλους
• Αποφεύγετε να ρωτάτε τον εαυτό σας τι ξέρει ή τι θυμάται για κάποιο θέμα
• Προσπαθήστε να είστε χαλαροί με το να επικεντρώνεστε σε θετικές σκέψεις
• Προσπαθήστε να χαλαρώσετε παίρνοντας βαθιές αναπνοές, κρατήστε τις για λίγο και αρχίστε να μετράτε καθώς εκπνέετε
• Επικεντρώστε τις σκέψεις σας στα πράγματα που έχετε να κάνετε και όχι σε ό,τι έγινε στο παρελθόν

3. Περιμένοντας τα θέματα προσπαθήστε:
• να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε γιατί έχετε προετοιμαστεί καλά και θα περάσετε τις εξετάσεις
• να χαλαρώσετε παίρνοντας βαθιές αναπνοές, κρατήστε τις για λίγο και αρχίστε να μετράτε καθώς εκπνέετε
• να αποφύγετε τις αρνητικές σκέψεις
• να επικεντρωθείτε στις θετικές και καθησυχαστικές σκέψεις

4. Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων:
Αν αισθανθείτε ότι σας κυριεύει το άγχος και δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε κάντε τα εξής:
• Προσπαθήστε να χαλαρώσετε παίρνοντας βαθιές αναπνοές, κρατήστε τις για λίγο και αρχίστε να μετράτε καθώς εκπνέετε
• Ασχοληθείτε με κάποιο άλλο θέμα που γνωρίζετε την απάντηση
• Αφήστε για το τέλος τις δύσκολες ρωτήσεις. Μπορεί να θυμηθείτε τις απαντήσεις καθώς απαντάται τις προηγούμενες

Να θυμάστε ότι:
• Δε χρειάζεται να δίνετε τέλειες απαντήσεις
• Οι εξετάσεις έχουν στόχο να ελέγξουν τι ξέρετε και όχι να σας οδηγήσουν στην αποτυχία
• Δε χρειάζεται να γράψετε τα πάντα σχετικά με το θέμα, αλλά μόνο αυτά που ζητά η συγκεκριμένη ερώτηση

Δεξιότητες ζωής είναι οι ικανότητες οι οποίες συμβάλλουν σε μια πετυχημένη, παραγωγική και γεμάτη ικανοποίηση ζωή. Οι δεξιότητες ζωής αποτελούν το σύνολο των στάσεων και συμπεριφορών που προσφέρουν στους ανθρώπους τη δυνατότητα να προσαρμόζονται με επιτυχία στις διάφορες καταστάσεις και να αντιμετωπίζουν με τον πλέον κατάλληλο τρόπο τις απαιτήσεις και προκλήσεις της καθημερινής ζωής.

Οι δεξιότητες ζωής είναι χρήσιμες σε όλες τις ηλικίες και σε όλους τους τομείς της ζωής. Μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τα πιο μεγάλα αλλά και τα πιο μικρά προβλήματα, να σταθούμε με θετικό τρόπο στη ζωή και να πετύχουμε τους στόχους μας.

Οι δεξιότητες ζωής μπορούν να αναπτυχθούν καθόλη τη διάρκεια της ζωής. Με την κατάλληλη εκπαίδευση μπορούμε να ενδυναμώσουμε και να ενισχύσουμε εκείνες τις στάσεις και συμπεριφορές που θα μας κάνουν περισσότερο αποδοτικούς και πετυχημένους.

Από τη μεγάλη γκάμα των δεξιοτήτων ζωής που μπορεί κανείς να αναπτύξει παρακάτω παρουσιάζονται τρεις βασικοί άξονες.

Α. Δεξιότητες ανάπτυξης προσωπικής ταυτότητας

Β. Δεξιότητες διαπροσωπικής επικοινωνίας

Γ. Δεξιότητες αντιμετώπισης προβλημάτων

 


Α. Δεξιότητες ανάπτυξης προσωπικής ταυτότητας

Ο πρώτος άξονας δεξιοτήτων ζωής περιλαμβάνει τις δεξιότητες εκείνες που μπορούν να μας βοηθήσουν να “χτίσουμε” μια υγιή και ισορροπημένη προσωπικότητα. Βασικά θεμέλια γι αυτό αποτελούν μια θετική και ρεαλιστική αυτοεικόνα αλλά και μια υψηλή αυτοεκτίμηση.

Τι είναι αυτοεικόνα
Η αυτοεικόνα, είναι η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας δηλαδή για το ποιοι, συνειδητά ή ασυνείδητα, θεωρούμε ότι είμαστε, για το ποια θεωρούμε ότι είναι τα φυσικά και ψυχολογικά μας χαρακτηριστικά, ποια είναι τα προσόντα μας και ποιες οι αδυναμίες μας.

Τι είναι η αυτοεκτίμηση
Η αυτοεκτίμηση αφορά στον τρόπο με τον οποίο αξιολογούμε τον εαυτό μας δηλαδή στο πώς αισθανόμαστε για αυτόν. Πιο συγκεκριμένα η αυτοεκτίμηση:
• Φανερώνει τη στάση αποδοκιμασίας ή επιδοκιμασίας του εαυτού μας.
• Καθορίζει το επίπεδο σεβασμού στον εαυτό μας

Για να αναπτύξουμε μια θετική αυτοεικόνα και μια υψηλή αυτοεκτίμηση πρέπει να διαθέτουμε:
• Iκανότητα να αναλαμβάνουμε την προσωπική ευθύνη των πράξεων μας
• Aυτοβεβαιωτική συμπεριφορά
• Iκανότητα να αντιμετωπίζουμε το άγχος

Αποδοχή προσωπικής ευθύνης
Το να αποδεχόμαστε την ευθύνη των πράξεων μας σημαίνει ότι:
• Αναγνωρίζουμε ότι είμαστε οι μόνοι υπεύθυνοι για τις επιλογές που κάνουμε στη ζωή μας.
• Αποδεχόμαστε ότι δεν μπορούμε να κατηγορούμε τους άλλους για τις επιλογές που κάνουμε
• Αποδεχόμαστε ότι είμαστε οι υπεύθυνοι των συνεπειών των πράξεων μας
• Αναγνωρίζουμε ότι θα καθορίσουμε εμείς το πώς θα αναπτυχθεί η αυτοεκτίμηση μας

Τι είναι αυτοβεβαιωτική συμπεριφορά
Η θετική αξιολόγηση τους εαυτού μας χρειάζεται να ενισχύεται και να επιβεβαιώνεται καθημερινά με θετικές σκέψεις και συμπεριφορές. Αυτή είναι μια διαρκής διαδικασία στην οποία μπορεί κανείς να εξασκηθεί έτσι ώστε να διασφαλίσει μια καλή εικόνα για τον εαυτό του

Ένας τρόπος για να το πετύχουμε αυτό είναι να εμπλουτίσουμε το ρεπερτόριο των σκέψεων μας με διάφορες προτάσεις που να σχολιάζουν θετικά, το ποιοι είμαστε, τι μπορούμε να κάνουμε, ποιες θετικές αλλαγές μπορούμε να πετύχουμε.

Διαχείριση άγχους
Για την πετυχημένη πορεία του ατόμου στη ζωή και την ανάπτυξη μιας υγιούς και συγκροτημένης προσωπικότητας είναι πολύ σημαντικό το άτομο να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίζουμε με επιτυχία στρεσογόνες καταστάσεις. Για να αντιμετωπίσουμε τα συμπτώματα του στρες πρέπει να:
• Αντικαταστήσουμε τις αρνητικές σκέψεις με θετικές
• Φανταστούμε το θετικό αποτέλεσμα από την προσπάθεια που κάνουμε
• Σκεφτόμαστε τις δυνατότητες μας και τα προσόντα μας και να βασιζόμαστε σ’ αυτά
• Θυμόμαστε ό,τι καλό έχουμε καταφέρει μέχρι τώρα
• Μάθουμε να χαλαρώσουμε

Β. Δεξιότητες διαπροσωπικής επικοινωνίας

Ο δεύτερος άξονας δεξιοτήτων ζωής αφορά στην ανάπτυξη αρμονικών διαπροσωπικών σχέσεων. Οι δεξιότητες αυτές πρϋποθέτουν ότι είμαστε σε θέση να επικοινωνούμε σωστά, δηλαδή να κατανοούμε τους άλλους αλλά και να γινόμαστε κατανοητοί, χωρίς να δημιουργούνται παρανοήσεις. Αυτό είναι δυνατόν να συμβεί όταν διαθέτουμε:

Δεξιότητες καλής ακρόασης
Δηλαδή όταν είμαστε έτοιμοι ψυχολογικά και σωματικά να ακούσουμε, όταν δείχνουμε με την στάση του σώματος μας ότι παρακολουθούμε τη συζήτηση, όταν κοιτάμε στα μάτια τον συνομιλητή και δεν διακόπτουμε και όταν προσπαθούμε να μείνουμε ανεπηρέαστοι από προκαταλήψεις σχετικά με το θέμα.

Δεξιότητες έκφρασης και διαχείρησης συναισθημάτων
Δηλαδή όταν επικεντρώνουμε τόσο στο περιεχόμενο της συζήτητσης όσο και στα συναισθήματα και δεν διστάζουμε να εκφράσουμε με σαφήνεια αυτό που νιώθουμε.

Δεξιότητες διεκδικητικής συμπεριφοράς
Δηλαδή όταν μπορούμε να επικοινωνούμε τις σκέψεις μας και τα αισθήματα μας με ένα ξεκάθαρο, άμεσο και μη επιθετικό τρόπο, όταν πολύ απλά ξέρουμε να διεκδικήσουμε αυτό που θέλουμε χωρίς παθητικότητα και χωρίς επιθετικότητα.

Δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων
Δηλαδή όταν αντιμετωπίζουμε τις συγκρούσεις και τις διαφωνίες με τους άλλους με τέτοιο τρόπο ώστε η σύγκρουση να μας οδηγήσει σε ένα θετικό απότελεσμα και να προάγει αντί να βλάψει τις σχέσεις μας.

Γ. Δεξιότητες αντιμετώπισης προβλημάτων

Ο τρίτος άξονας δεξιοτήτων αφορά, επιτυχή αντιμετώπιση δαφόρων προβλημάτων. Για την ανάπτυξη αυτής της δεξιότητας προτείνεται μια συγκεκριμένη στρατηγική που περιλαμβάνει τα παρακάτω βήματα.

Κατανόηση του προβλήματος
Για να κατανοήσουμε το πρόβλημα πρέπει να είμαστε σε θέση:
• Να oρίσουμε με ακρίβεια το πρόβλημα.
• Να εντοπίσουμε τα χαρακτηριστικά στοιχεία του προβλήματος
• Να περιγράψουμε με ακρίβεια τις παραμέτρους του προβλήματος
• Να περιγράψουμε τους παράγοντες που διευκολύνουν ή εμποδίζουν την λύση του προβλήματος.
• Να ορίσουμε τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα.

Συγκέντρωση πιθανών εναλλακτικών λύσεων
Μετά τον ακριβή ορισμό του προβλήματος ακολουθεί η συγκέντρωση όλων των πιθανών εναλλακτικών λύσεων που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων που τέθηκαν. Οι λύσεις αυτές μπορεί να συγκεντρωθούν
• Με ερωτήσεις σε οποιονδήποτε μπορεί να γνωρίζει κάτι για το θέμα
• Ανατρέχοντας σε αντίστοιχα προβλήματα που αντιμετωπίσθηκαν στο παρελθόν
• Με τη μέθοδο του καταιγισμού των ιδεών.

Αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων
Για να αξιολογήσουμε τις εναλλακτικές λύσεις που συγκεντρώθηκαν χρειάζεται η καταγραφή των αντίστοιχων συνεπειών που θα προκύψουν από την εφαρμογή τους. Επίσης πρέπει να ορίσουμε και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να εφαρμοστούν αυτές οι λύσεις αλλά και οι δυσκολίες που πιθανόν να προκύψουν.

Επιλογή λύσης και λήψη απόφασης
Για την επιλογή της καταλληλότερης λύσης πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τα εξής κριτήρια:
• Τις συνέπειες των εναλλακτικών λύσεων
• Την πιθανότητα εμφάνισης αυτών των συνεπειών
• Το βαθμό επιθυμίας αυτών των συνεπειών
• Τη δυνατότητα εφαρμογής της λύσης
• Την πιθανότητα να οδηγήσει στα επιθυμητά αποτελέσματα
• Τη σχέση της με το αξιακό μας σύστημα

Αξιολόγηση και επανακαθορισμός
Η τελική αξιολόγηση γίνεται με βάση το κριτήριο του κατά πόσο έχει επιτευχθεί το επιθυμητό απότελεσμα του στόχου που τέθηκε.